Stres i wątroba – jak menopauza wpływa na Twój organizm?

Wątroba to kluczowy narząd – zwłaszcza w czasie, gdy kobiety przechodzą menopauzę.

W medycynie chińskiej wątroba odgrywa kluczową rolę w przetwarzaniu stanów emocjonalnych i regulowaniu naszej reakcji na stres. Dzieje się tak, ponieważ wątroba przechowuje krew, a krew – duszę. Qi (energia życiowa) i krew są materialną podstawą aktywności emocjonalnej. Dlatego w medycynie chińskiej nie da się zrozumieć stresu bez zrozumienia jego wpływu na wątrobę.

Nie da się zaprzeczyć, że dla milionów kobiet stres stał się codziennością. Z własnego doświadczenia i rozmów z moimi klientkami wiem, że obowiązki rodzinne i zawodowe często pochłaniają nasz czas i zasoby, co prowadzi do fizycznego i emocjonalnego przeciążenia, pogarszając objawy menopauzy – szczególnie uczucie chronicznego zmęczenia.

Stres to każda sytuacja lub działanie (tzw. stresor), które zakłócają równowagę wewnętrzną organizmu (homeostazę). Aby poradzić sobie ze stresem, ciało uruchamia reakcje neurologiczne i hormonalne.

Kobiety, które były przez dłuższy czas pod wpływem stresu, czy to fizycznego (np. sport, intensywny trening) czy psychicznego, powinny zwrócić szczególną uwagę na stan wątroby. Naukowcy wykazali, że nawet pojedynczy epizod dotkliwego stresu może zaburzyć biochemię wątroby.

Stan zapalny w wątrobie może utrzymywać się przez lata – szczególnie jeśli te lata poprzedzające menopauzę były stresujące.

Przewlekły stres wiąże się ze wzrostem poziomu kortyzolu – hormonu stresu. Kortyzol jest uwalniany w odpowiedzi na aktywację układu współczulnego. Wyższy poziom kortyzolu stymuluje wątrobę do produkcji większej ilości glukozy, potrzebnej organizmowi w trybie „walcz lub uciekaj”.
Proces ten, zwany glukoneogenezą, prowadzi do wzrostu poziomu cukru we krwi. W odpowiedzi trzustka produkuje insulinę, by dostarczyć glukozę do mięśni i mózgu. Gdy stres się utrzymuje, a poziom kortyzolu pozostaje wysoki – może to prowadzić do insulinooporności.

Zarówno stres fizyczny, jak i psychiczny prowadzi do ograniczenia przepływu krwi przez wątrobę, a mniejszy dopływ tlenu wywołuje stan zapalny.

Zaburzenie funkcji wątroby wpływa również na zdrowie jelit poprzez tzw. oś wątroba–jelita – czyli wzajemne oddziaływanie między jelitami (i ich mikrobiomem) a wątrobą.

Wiele kobiet wchodzących w okres perimenopauzy i menopauzy może mieć już stan zapalny w wątrobie – z powodu długotrwałego stresu, ale też zaburzeń snu związanych z menopauzą. To dodatkowe obciążenie może prowadzić do rozwoju niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby (NAFLD).

Kobiety aktywne fizycznie powinny pamiętać, że im intensywniejszy trening, tym więcej kortyzolu produkują nadnercza, a wątroba musi ten kortyzol przetwarzać.

Produkcja kortyzolu wymaga cholesterolu – wątroba go wytwarza, by wspomóc nadnercza. W okresie menopauzy to problematyczne, bo nadmiar kortyzolu „zużywa” progesteron.
Niski poziom progesteronu względem estrogenu może pogłębiać objawy menopauzy – rola progesteronu jest nie do przecenienia.

Kobiety powinny unikać alkoholu, gdyż w okresie menopauzy stan zapalny wątroby obniża aktywność enzymów ALDH, które rozkładają alkohol – przez co niektóre kobiety odczuwają nasilenie uderzeń gorąca po alkoholu.

Nie da się skutecznie wyeliminować stresu, ignorując wpływ lat zapalenia i przeciążenia wątroby – zwłaszcza w okresie, gdy sama menopauza wpływa na funkcjonowanie tego narządu.

Kluczowe jest wprowadzanie zmian w diecie, które redukują stan zapalny i wspierają funkcje wątroby w czasie menopauzy, moje rekomendacje to:

1. • Zmniejszenie spożycia tłuszczów zwierzęcych i białka, ponieważ wysokie spożycie nasyconych tłuszczów i białka może przyczyniać się do niealkoholowej stłuszczeniowej choroby wątroby i stanów zapalnych.
   • Zwiększenie spożycia żywności wspomagającej detoksykację wątroby, takich jak warzywa krzyżowe, jagody i owoce cytrusowe.
   • Picie wody z cytryną lub octu jabłkowego rano, aby pomóc wątrobie w usuwaniu toksyn.
   • Utrzymywanie odpowiedniego nawodnienia poprzez picie 2 litrów wody dziennie, co może pomóc w redukcji zatrzymywania wody.
   • Zmniejszenie spożycia soli, ponieważ wysokie spożycie sodu może również przyczyniać się do zatrzymywania wody.
   • Włączenie soków z owoców i warzyw, aby zwiększyć przyswajanie składników odżywczych.

Kwestie detoksykacji wątroby i jej rola w metabolizmie są szerzej omawiane w szkoleniu Odchudzanie i Dobry Sen w Menopauzie. W tym szkoleniu poznasz zasady oczyszczania wątroby i poprawy zdrowia.